101 Rocznica Odzyskania Niepodległości
Uroczystość składania wieńców w Domu Polskim z okazji 101 Rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę. Zorganizowana przez Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, koło Nr. 6 Edmonton 11.11.2019
11 Listopada 1918 roku. Ta data wywołuje ciepłe uczucie w sercu każdego Polaka. Nieopisana radość, tych którzy bezpośrednio uczestniczyli w wydarzeniach sprzed wieku i nasza pamięć, duma i świętowanie tej drogiej rocznicy jest tego dowodem.
Po wielu próbach dyplomatycznych i zbrojnych zrywach od powstania listopadowego, poprzez styczniowe, Legiony Polskie te z 1797-1807 i te z 1914-1818 oraz Powstanie Kościuszkowskie, upragniona wolność nadeszła po 123 latach w świecie zniszczonym i zmęczonym wojną. Pomimo, że pierwsza wojna światowa się nie skończyła, wydawałoby się, że dla Polski wojnom nie było końca. W tym czasie trwało Powstanie Wielkopolskie-jedyne zwycięskie powstanie !
Już 17 listopada Rosja Radziecka przekroczyła granice dawnej Rzeczypospolitej, we Lwowie Polacy odpierali ataki Ukrainy, później wybuchły Powstania Śląskie. O wolności i polskie terytoria nadal trzeba było walczyć i orężem i dyplomacją.
Dlaczego w tym czasie możliwe było odzyskanie niepodległości ? W sytuacji międzynarodowej doszło do korzystnych dla Polaków zmian: mocarstwa walczą przeciwko sobie: Niemcy i Austria przeciw Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii.
Cesarstwo austriackie rozpadło się, w Niemczech wybuchła rewolucja. Niemcy nie byli w stanie dalej prowadzić wojny. Polska Organizacja Wojskowa rozbrajała Niemców, którzy bez oporu oddawali broń Polakom.
Woleli mieć na wschodniej granicy wolnych Polaków niż wojska radzieckie.
7 listopada 1918 roku powstał w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Ignacego Daszyńskiego. 11 listopada wrócił z niewoli niemieckiej z Magdeburga Józef Piłsudski i ten dzień świętowany jest jako Dzień Niepodległości.
W tym dniu o godzinie 11 podpisano zawieszenie broni, które zakończyło I wojnę światową i dzień ten obchodzony jest w krajach Wspólnoty Narodów oraz Francji jako Dzień Pamięci – Remembrance Day.
Po podpisaniu zawieszenia broni, świat przygotowywał się do rozpoczęcia konferencji pokojowej w Paryżu i ustanowienie nowego porządku politycznego.
Polscy działacze niepodległościowi starali się wykorzystać istniejący układ na arenie międzynarodowej i forsować swoje wizje odrodzonej Polski zarówno w kwestiach granic jak i sprawach ustrojowych, ale w tym momencie trzeba przyznać pokazali solidarność i realizm.
Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski i Władysław Grabski reprezentowali Polskę na konferencji w Paryżu.
Francja i Wielka Brytania popierała i wysłuchiwała Romana Dmowskiego, ponieważ reprezentował on orientację antyniemiecką i antyaustriacką.
Dmowski był efektownym mówcą, świetnie argumentował zarówno po angielsku jak i francusku.
Był zagorzałym przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego, ale na konferencji paryskiej wiernie występował jako jego wysłannik. Ta jednomyślność pomiędzy Dmowskim a Piłsudskim nigdy już się nie powtórzyła.
Ignacy Paderewski, wspaniały pianista i kompozytor swoje wpływy i popularność artystyczną na świecie wykorzystał do dyplomacji. Był w pełnym tego słowa znaczeniu gwiazdą.
Dzięki niemu prezydent USA Woodrow Wilson wprowadził do planu pokojowego, który odczytał w orędziu do Kongresu 8 stycznia 1918 roku, 13 punkt, który brzmiał następująco:
” Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które powinno obejmować terytoria zamieszkane przez ludność bezsprzecznie polską, któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować paktem międzynarodowym.”
Wilson wprowadził ten punkt dokładnie jak sformułował go Paderewski. Fakt, że prezydent USA postulował odrodzenie państwa polskiego jako niezbędny warunek pokoju zawdzięczamy Paderewskiemu.
Ignacy Paderewski został pierwszym premierem i w takim charakterze podpisał traktat pokojowy w Wersalu.
Zasłużył się dla Polski jak mało kto.
W 1910 r. Ufundował Pomnik Grunwaldzki w Krakowie.
Na początku 1915 roku razem z Henrykiem Sienkiewiczem zakłada w Lozannie Szwajcarskiej Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, później tworzy podobne komitety w Stanach, Francji i Anglii.
“Będę mówić o Polsce i ludzie będą zmuszeni myśleć o Polsce, a to jest właśnie sposób, dzięki któremu Polska trafi do myśli i czynów tych ludzi.”
On też rozpalił Wielkopolan do zwycięskiego powstania, kiedy pojawił się w Poznaniu w grudniu 1918.
Na konferencji pokojowej w Wersalu cieszył się niezwykłym szacunkiem. W wyniku traktatu wersalskiego Polska odzyskała większość ziem utraconych na rzecz Prus w I i II rozbiorze: większą część Wielkopolski i Prus Zachodnich z dostępem do morza.
W wyniku plebiscytu i trzech powstań śląskich do Rzeczypospolitej włączono również część Górnego Śląska z Katowicami i Chorzowem.
Trudne i kręte są drogi prowadzące do wolności.
Ten kluczowy moment naszej historii świętujemy radośnie pamiętając o tym, że wolność jest rozumiana różnie.
Nelson Mandela powiedział, ” Wolność to nie tylko pozbycie się łańcuchów, ale życie w sposób, który szanuje i poprawia wolność innych”. I starajmy się taką wolność wprowadzać w nasze życie.
